یکی از سرداران بزرگ تاریخ ایران در زمان هخمنشیان آریوبرزن بود که در زمان حمله اسکندر مقدونی به ایران از سرزمین خود با شجاعت دفاع کرد و در این راه کشته شد .عده ای او را از اجداد کرد ها یا لر ها می دانند.توسعه به‌عنوان یک ایده از دورانی به زبان فارسی راه یافت که فرهیخته‌گان ایرانی به موضوع عقب‌ماندگی ایران پس از رابطه و آشنائی با جوامع اروپائی پی‌بردند . بدین خاطر زایش این ایده پیش از هر چیز ناشی از پیآمدهای رویاروئی با واقعیتی بیرونی بود نه تاملی درونزاد . این موضوع خود را با پرسش عباس میرزا از فردی فرانسوی تعیّن داد که در پی پاسخی برای چرایی شکست ایران در جنگهای ایران و روس میگشت . منشأ « بیرونی » پرسش عباس میرزا منجر به پاسخی دولت محور شد که به‌تدریج ایده توسعه را در گذار به ( مفهوم) و از آنجا به تئوری‌های توسعه ، متأثر از دستگاه مفهومی و ساختار آکادمیک غرب کرد و عملاً تبدیل به ( ایدئولوژی ) به مثابه ابزاری مبارزاتی در مناسبات قدرت گردید . این تئوریها بر آمده از فاعل شناسای دیگری بود و هرگز از جنبه تئوری دانش ، پرسش از اینکه فاعل شناسای ایرانی کدام است بدرستی طرح نشد و بحث توسعه از منظر شرایط امکان علم در ایران صورت نگرفت . در واقع موضوع درست تقریر محل نزاع نشد و مفهوم (آگاهی) که پیش شرط امر توسعه بود به بحثی جدی تبدیل نگردید . آگاهی ملی از مقول? اقتصاد و مفهوم توسعه ، بر پایه انسان شناسی فلسفی خاصی شکل میگیرد و باید قبل از هر چیز پرسش « انسان ایرانی چیست » سامان یابد و آنگاه بر این پایه به جزئیات مناطق ایران پرداخته شود تا بتوان بر امر« توانمندی انسان ایرانی » واقف شد و دریافت که این امر از رهگذر توانمندی درونی صورت میگیرد . پس دین، هنر و فرهنگ در روند توسع? اجتماعی نقشی محوری به‌عهده خواهند گرفت. نقشی که می کوشد با دوری از تنازعات و ستیز های اجتماعی خلأ درون انسانها را پر کند .
مقدمه
پردازش، بسط و گسترش «توسعه» به‌مثابه یک ایده در ایران ناشی از یک دغدغه شریف ، انسانی و ملی بوده است که از سوی سیاستمداران ، فعّالین سیاسی ، روشنفکران ، روحانیون ، و کسانی که به نوعی دغدغه اجتماعی داشته‌اند ، صورت گرفته است . این دغدغه چیزی نبوده است جز رفع نارسائیهایی که در جامعه مشاهده می‌شده . اما این انگیزش از آنجا که می‌توان گفت تنها یک خواست بوده نتوانسته است با دانشی متناسب همراه شود و نتایج لازم در راستای آن دغدغه شریف را ببار آورد. از این رو «توسعه» بعنوان یک مفهوم عام که ابعاد توسعه اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی را در بر میگیرد ، در فضای زبان فارسی تبدیل به ایدئولوژی توسعه شده‌است . ایدئولوژی در این جا با دو مشخصه معنا می‌یابد :
- گونه‌ای ابزار برای پیکار سیاسی
- عدول از تفکر مفهومی و برتافتن از مبانی علمی
تکوین« ایده توسعه » به « مفهوم توسعه » در تاریخ معاصرایران
پایه های انسان شناسی در غرب
انسا ن شناسی ایرانی شرط امکان توسعه اجتماعی در ایران
توسعه اجتماعی امری انسانی است
پایان سخن
یکی از مهمترین موانع معرفتی توسع? اجتماعی در ایران ، تئوری‌های توسع? اجتماعی‌اند چرا که این تئوریها درساختار آکادمیک اروپا و امریکا ظهور پیداکردند و بسط وگسترش یافتند . این تئوریها جزئی کوچک از شاخه‌های علوم در غرب است که بر پایه فاعل شناسای خاص خود تکوین یافته است و از این رو با واقعیت جوامع دیگر خوانائی ندارد . چرا که آن فاعل شناسا نسبت به موضوعِ مورد پژوهشِ ما نسبتِ درون ماندگار ندارد . این تئوری ها بدون اتکا بر انسان‌شناسی این جوامع ساخته شده‌اند و فاقد اشراف لازمند بر نیازهای درونی انسان‌هائی که قرار است از مزایای توسعه اجتماعی بهره‌مند شوند . دومین مانع معرفتی رویکرد عجولانه و عملیاتی به پدیده توسعه اجتماعی است که فرصت نمی‌دهد تا تأمل و اندیش? انتقادی شکل بگیرد . اگر ساختار علوم را در گستره آن یعنی علوم عملیاتی ، علوم طبیعی ، علوم انسانی و علوم فرهنگی بینیم آنگاه تجهیز آنها در جهت حرکت موزون وظیف? « خِرد تنطیم گر » است ،که یک شاخ? آن « خرد عملیاتی » خواهد بود . تقویت خرد تنظیم گر از طریق استقلال حوزه آکادمیک نسبت به منازعات سیاسی صورت میگیرد و حوزه‌های آکادمیک با دوربودن از منازعات سیاسی و ایستادن فراسوی آنها می توانند به نقش تنظیم‌گر خود عمل کنند .اما یکی دیگر از موانع معرفتی عدم رابطه تنگاتنگ نهادهای آکادمیک با نهادهای برنامه‌ریز در امر توسعه اجتماعی است و آخرین آن و شاید مهمترین آن اینکه توسعه اجتماعی امری انسانی است و انسانها نیروی اصلی خود را از درون خود می‌گیرند . تقویت درون انسانها مهمترین راه حل توسعه اجتماعی است که در حیطه وظایف دین، هنر، فلسفه و فرهنگ است. بدون تقویت و تعادل آنها توسع? اجتماعی امکان پذیر نیست.
